Breviario filosófico do apañador de castañas

Sen TIC nin vellos e ben afastados aparellos da Inquisición, como se pode medir a capacidade de sufrimento dunha persoa?

Como se pode medir, por outra banda, a diferente duración dos segundos?

O apañador de castañas madruga. So ten un día e sabe que hai moita castaña por apañar. Antes das nove e media xa está dobrando a espiña. Cronometra. Primeira cestada, quince minutos. Anímase a si mesmo e comeza a facer contas. Se consigue una media de saco por hora podería encher nove ou dez sacadas antes de que escureza.

O apañador enche a primeira sacada nunha hora xusta, pero ten que cambiar de souto, ten que saudar a uns veciños e, cando acaba coa segunda sacada pasou máis de hora e media desde o remate da primeira. E as bisagras xa comezan a queixarse cada vez que cambia de postura. Váiselle a luz dos ollos cando se incorpora para descansar uns segundos. Sente a boca seca e traga saliva que remarguexa.

Pero unha xornada de traballo e sufrimento en soidade da moito máis de si. Ademais de erguerse e agacharse, o apañador de castañas pensa. E pensa que tiña razón Torrente cando criticaba a quen dicía: “O tren chegará dentro de breves segundos”. Os segundos son o que son, si, pero hai  veces que son máis longos ou, polo menos máis intensos.

O apañador de castañas cavila sobre isto mentres oe o inconfundible son producido polas castañas que se desprenden do bico do castiñeiro, ás veces en competición, como para ver cal chega antes á terra. O son das castañas que baixan golpeando contra as follas que achan na súa vertical da calafríos, como a música ben feita das boas películas de suspense. O apañador de castañas ten tempo para facerse varias preguntas. Será castaña? Será ourizo? Ourizo cheo de castañas? Caerame enriba? Na cabeza? Nunha orella? Nas costas? Teño ás costas descubertas? Quen me sacará os picos? Moitas preguntas para o segundo máis longo. Por iso se deben de facer tan agoniantes os días de apañota en soidade.

Contra o mediodía, o apañador de castañas so descansa media hora que aproveita para comer un par de mazas e unhas pastillas de chocolate, para resistir o esforzo sen sentar a xantar. Sabe que despois de encher o bandullo custa moitísimo volver a comezar, así que come pouco e dando un pequeno paseo, e para recoller, ó mesmo tempo, un boletus por aquí, un cocomelo por alá. Un respiro.

Segue  enchendo cestas e sacos tan axiña como pode. Con ritmo que se vai facendo cada vez máis vagaroso. Máis esforzo, menos rendemento. Consciente de que cada nova cestada e cada nova sacada requiren máis sufrimento e máis tempo que o anterior. A saliva que traga segue a ser un chisco amarga. Bebe auga da fonte do Souto, e volve a agacharse. O único relax que se permita é o breve paseo coa cesta chea ata o novo saco por encher.

Cando xa está a querer escurecer, cando se comeza a ver mal, apura para encher una cesta máis, a que necesita para encher o último saco empezado. Sete sacos, cando van dar ás 19:30. E aínda volve a apañar ata encher outra cesta que levará en equilibrio entre os sacos, na caixa do tractor, consciente de que cada vez que se moven, os sacos deixan un espazo. A experiencia conta. A cesta de propina, servirá para volvelos a encher, una vez descargados.

Para rematar, o apañador de castañas pensa que a medida da súa capacidade de sufrimento está en sete sacos de castañas. A cesta non conta. Sabe que non sería capaz de encher sete sacos con vinte años; sería capaz de encher un en menos dunha  hora, dous en menos de dúas horas, pero nunca sete nun día. Tampouco ós trinta, nin os corenta. A resistencia ó sufrimento medra cos anos. O apañador pensa que debe de estar na plenitude da resistencia ó sufrimento. Ou moi cerca.

Tamén pensa, por un instante, que tanto sufrimento tamén pode vir de tanto pensar.

Sobre a dimensión dos segundos, non sabe que máis pensar, desde que se viu con ollos dun espectador fora da súa pel, un peripatético desocupado. Viuse incorporado, coas mans cubrindo a cabeza e coa testa engurrada, á espera dun castañazo que non chegou. Patético.

PD. O apañador de castañas advirte que este breviario  non pretende ser, de ningún modo, reclamo para buscadores de apañadores. Non sabería que soldada pedir para ver pago tanto sacrificio