Presentación de "Hai que ir morrendo" na libraría Couceiro de Santiago

Información relacionada en La Voz de Galicia
Entrevista en La Voz de Galicia

Unha democracia con exceso de hipotecas, asentada en milleiros de vítimas invisibles

Orgullosos como andabamos de "vender" o exemplo da transición española a outros países que debeían pasar de ditaduras a maqueadas democracias, agora estamos a caeu da burra. Estamos a descubrir, con pasmo, que a nosa democracia non está tan consolidada como criamos. Agora estamos comezando a descrubrir que a democracia española quedou falsamente asentada sobre demasiadas hipotecas, sobre un lamacal denominado Lei de Amnistía de 1977 á que nestes días lle están sacando as cores desde diferentes frontes, nacionais e internacionais.
Neste asunto, como noutros moitos, teño as ideas bailando sobre moreas de dúbidas que non deixan de moverse. Non simpatizo cos xuíces estrela, pero creo que o caso Garzón pode virnos vén para axudarnos a caer na conta de que tal vez sexamos nós os precisados de asesoramente e exemplo, porque democracias máis sarodias están avanzando máis de présa, librándose de hipotecas como esa Ley do punto final e a obediencia debida que Alfonsín apadriñou na Arxentina en 1987 e que 22 anos despois foi debidamente derrogada para enxuizar aos culpables de crimes e desaparicións masivas, ás ordes de Videla e compañía.
Pasaron 33 anos desde a promulgación da Lei de Amnistía española que o Comité de Dereitos Humanos da ONU considera tan ilegal como a Lei do Punto final. Amnistía Internacional e outros organismos defensores dos dereitos humáns claman no deserto, polo de agora, contra o que os españois -como un todo- seguimos sen ver como xenocidio: a desparición forzada de máis de cen mil persoas. Os españois seguimos sen sermos capaces de caer na conta de que o crime de desaparición forzada non é amnistiable.
As vítimas son invisibles, salvo Baltasar Garzón, que de xuiz se cadra un chisco prepotente está a converterse nunha vítima de relumbrón para que se crezan os que nunca creron na democracia pero que se amparan nela e nas hipotecas sobre as que se asenta para convertela nunha canle de vinganza, nun escarmento exemplar, nun aviso para navegantes. A lei de Aministía deixou todo atado e ben atado. Quen se atreva a tentar desatalo para facer visibles ás vítimas pode acabar descabezado.
Que nos impide promover unha derogación da lei de Amnistía que sirve de amparo para crimes masivos, para desaparicións que non son amnistiables? Unha lei que da cobertura a crimes que son, pola súa propia natureza, imprescritibles? As miñas dúbidas pesan aquí máis cás miñas certezas, pero síntome na obriga de opinar. Para o Goberno e para os partidos maioritarios resulta máis cómodo e menos arriscado sacrificar unha cabeza, aínda que sexa a dun xuíz con máis de exemplar que de estrela, por non remover no lamacal. Semella que preferimos seguir mantendo unha democracia hipotecada, aínda que non poidamos servir de axeitado exemplo para outros.

Progreso sen bozo

Durante o verán de 1981, como estudiante de xornalismo que facía prácticas en El Correo de Zamora, tiven a oportunidade de entrevistar en Valladolid a un Miguel Delibes que me deu, entre outros, un titular que hoxe segue igual de vixente e necesario: É preciso pórlle un bozo ao progreso para que non devore no presente o futuro do planeta. Delibes xa escribira “Un mundo que agoniza” e estaba daquela moi preocupado e irritado polos vertidos de residuos radioactivos que se estaban a facer na chamada foxa Atlántica, fronte a Galicia. Como é sabido, o bozo é a bolsa de cordas, arame ou coiro que cubre o fociño do can para que non trabe, o fociño da vaca ou do cabalo para que non se paren a comer cando están a traballar. Ata a súa morte, hai poucas semanas, Delibes seguiu firme na súa teima de auténtico ecoloxista e deixounos, man a man co seu fillo científico, outra chamada ás conciencias no seu libro coloquio “O planeta ferido”. Deixounos unha pregunta inquietante que non ten, polo de agora, resposta tranquilizadora: “Que mundo herdarán os nosos fillos?” Miguel Delibes non puido marchar confiado en que os seus numerosos netos herdarán unha terra habitable. Porque aínda hoxe non hai garantías de que se porá o debido couto ao quecemento do planeta, á progresiva escaseza de auga, ao deterioro da biodiversidade. Delibes foise vendo que os bozos, cando os hai, están mal colocados a mantenta, ou están vestidos menos tempo do necesario, ou teñen buratos polos que o violento Hyde que habita dentro do progreso segue a facer das súas, trabando e engulindo no presente os recursos que habían garantir o futuro.

Publicado en A Nosa Terra nº 1.400

Hai que ir morrendo

Así se titula o meu último libro, especialmente recomendable para persoas capaces de tomar o referido á última viaxe co humor que merece un asunto do que non se pode pasar pero no que tampouco se debe pensar demasiado, para que non nos faga remarguexar a gorxa mentres andamos por aca e podemos endulzar a boca. Non sei se Hai que ir morrendo é unha novela futurista con certo contido autobiográfico ou unha sucesión de relatos de humor. Pode ser una historia de iniciación arredor da morte ou unhas memorias do futuro que me agarda, agardo que aínda un chisco lonxe. Tamén pode ser unha aposta comigo, un conxuro para que se me permite gozar da vida tres décadas máis, ou así. Se para unha escapada de fin de semana ou unhas vacacións facemos tantos preparativos, por que non deberiamos comezar a prepararnos logo para a única viaxe que ninguén pode deixar de facer? Tamén é iso, este libro. E máis cousas que non sei. Sei que non quixen frivolizar arredor da morte. Que si quixen quietarlle ferro ao asunto. Deixar algo que faga sorrir.