lunes, 26 de enero de 2009

Todo o mundo na plaza, ¿que pasa?

Todo o mundo na praza do lugar, poucas veces. Cando se tocaba ó concello había unha persoa por familia, un representante. O mesmo que nas mallas ou noutros traballos en común, como amañar un camiño esfalamendrado polas rigueiradas dun trebón. Xuntábase todo mundo para os enterros, pero non dando a cara. O fotógrafo tería que sacar a todo o mundo de costas, seguindo aos que levaran a caixa; a menos que o fotógrafo fose o defunto, nunha cinta surrealista. Cando se xuntaba todo o mundo era nunha ocasión como esta, unha boda, neste caso, doble boda, inda que un dos novios estea tapado por alguén máis preocupado pola cámara que pola compañeira. Nin sequera nas festas, no momento do baile, se xuntaba todo o mundo, porque estaba mal visto que a xente de luto acudise a escoitar a música. Pero nunha boda, sobre todo despois de saír da igrexa, todo o mundo compartía durante uns minutos a celebración; despois, os convidados, a comer o que houbese, polo menos un carneiro ou dous; os demais, cada quen para a súa casiña, caldo, pan negro e touciño.

domingo, 18 de enero de 2009

Pel enfeitada, corazón de pedra

Como estes días non son capaz de pensar en nada que non sexa a masacre de Gaza; como non podo por menos que sentirme cómplice e corresponsa- ble como cidadán dunha Unión Europea que en política internacional é papel mollado; como saberme entre os que protestaron e se manifestaron en contra destes asasinatos en masa non me serve de escusa nin me limpa a conciencia; como me vexo no futuro como un deses europeos dispostos para gastar, aínda en tempos de crise, algunhas partidas orzamentarias para regalar tiritas ós feridos e reconstruir o esfalamendrado polo exército de Israel sen que nin a USA nin a ONU nin a UE quixesen ou puidesen dicir alto aí; como non teño nada máis que dicir, só se me ocorre seguir engulindo bile e publicar esta fotografía, a dunha pedra presumida que me saúdou durante o último paseo pola Ladeira: non trato de facerlle a competencia ó louxeiro de 365; o único que acontece é que me reapareceu a imaxe no escritorio e o que vi hoxe nela foi unha metáfora de nos mesmos neste momento: pulcros e enfeitados europeos por fóra, corazón de pedra por dentro.

domingo, 11 de enero de 2009

Matar persoas para eliminar bravatas, ideas e pensamentos

Os defensores (ou xustificadores) da campaña de morte e destrucción que Israel está levando a cabo en Gaza non só rexeitan que se amenten palabras como xenocidio ou exterminio senón que mesmo se enfadan se se fala da desproporcionalidade dunha acción bélica que suma mortos civiles por centos como resposta ao lanzamento sistemático duns misiles caseiros que non matan a ninguén. É a resposta dun Estado que se quere definir democrático e civilizado a un grupo de esencia terrorista, Hamás, que ameaza, acosa e atenta contra un pobo con dereito a vivir en paz. Un pobo, o israelí, con medios de abondo para conseguir que, case sempre, esas ameazas e ataques persistentes non pasen de ameazas; molestas, pero ameazas. Asi veu sendo ata que alguén con poder político (e motivos políticos e electorais) se cansou, dixo "xa abonda" e decidiu bombardear e invadir o territorio de Gaza, xa illado e afogado polo bloqueo, na procura dos terroristas. Neste caso, as ameazas, os misiles que non matan (tamén os atentados suicidas, que os hai) dan lexitimidade para todo, tamén para matar centos de civís, nenos e mulleres sen máis culpa que nacer e vivir en Gaza, de onde antes de comezar a ofensiva só se permitiu saír aos estranxeiros.
Para defender a acción salvaxe de Israel hai quen emprega argumentos retorcidos ata onde semella imposible retorcer nada. O filósofo André Glucksmann (El País, 6 de xaneiro de 2009) lembra o ideario de Hamás, que non recoñece o dereito a existir do Estado xudeo e soña coa aniquilación dos seus cidadáns. Pregúntase se quereríamos que Israel imite ese radicalismo e proceda a unha xigantesca limpeza ética: ""¿De verdad queremos que Israel refleje de forma proporcional los deseos exterminadores de Hamas?"
Coma se fosen accións salvaxes, dalgún modo, estase a defender a masacre de Gaza como forma de matar soños, desexos, idearios. Por fanáticos e criminais que sexan os soños e as ideas, as actuacións para facerlles fronte, con fogo real e a costa de centos de vidas inocentes, non poden achar entre nós nin excusa nin xustificación. Desde logo, non aducindo que eses civís están a servir de escudos humanos aos terroristas. Nin sendo escudos humanos voluntarios. Sobre este asunto, convido a ler o artigo que Soledad Gallego-Díaz publica hoxe en El País -"Cadáveres de críos"-, porque argumenta con claridade meridiana, a meu xuizo irrebatible, porque dispara ideas que merecen consideración e reflexión.
O conflicto entre palestinos e israelís sempre foi para min un motivo de tristeza. Sempre me pareceu unha triste metáfora da condición humana, esa semente de Caín que nos leva a no ser capaces de entendernos nin de convivir en paz.

Como di Marina Mayoral no seu artigo de hoxe en La Voz de Galicia, eu tampouco debería opinar nin escribir sobre este asunto porque non o entendo. Pero hai asuntos sobre os que un non pode calar sen ser cómplice. E este é un deles. Por iso quero deixar aquí o meu lamento, o meu berrolamento; por iso fun a manifestación que houbo onte en Compostela, onde me alegrou ver máis representación de Brumoso (polo menos había dúas sobriñas do Xabrés da Teixeira), e por iso teremos que seguir opinando ou berrando, como se está a facer por toda Europa.
Gluksmann remata o artigo citado argumentando que querer sobrevivir non é desproporcionado. Cabería facerse moitas preguntas, presentar moitas dúbidas sobre isto. A min si me parece desproporcionado querer sobrevivir a costa de matar a todos aqueles que desexarían verme morto, sobre todo se estou case seguro de que, aínda que o intenten, é improbable, case imposible que consigan matarme. Israel non conseguirá acabar cos terroristas que soñan borrar ese Estado do mapa do Mundo. Conseguirá que aumente a resistencia e o terrrorismo na zona, e que vaia a menos a comprensión e a solidariedade coa súa causa no resto do mundo.

jueves, 8 de enero de 2009

Os bancos dan 5 días a San José para achegar garantías e refinanciar a súa débeda

A culpa é miña e non de San José. A culpa é do xornalista típico que adoita ler os titulares para, de seguido, crer que xa sabe o que di a nova, esquecendo que o titular é un cebo, un gancho que as veces ten pouco que ver coa realidade do que se detalla polo miúdo máis abaixo. Neste caso, o título si ten que ver coa nova, pero non coa nova que eu estaba a imaxinar. As miñas preguntas carecían de sentido. Estábame a escandalizar sen motivo. San José, tan austero de seu, non tirara a casa pola ventá coas festas de Nadal nin vaciara a caixa nas rebaixas. A nova de La Voz de Galicia falaba da construtora San José, tamén en dificultades, como tantas outras, por meterse a promotora inmobiliaria pouco antes de que estoupase a burbulla. A construtora anda precisando refinanciar unha débeda de 1.200 millóns de euros e sobre iso trataba a nova do amigo M.A.R. E eu pensando mal de San José. ¿Debería arrincar os meus ollos? Procurarei ler a letra miúda, a próxima vez. Un propósito para este ano novo. Un deses propósitos que se fan para non cumprilos, como lembra o louxeiro Pepe no seu blog -365- de imaxes para todo o ano, día a día. Eu seguirei coas palabras, sen compromiso de periodicidade.

miércoles, 7 de enero de 2009

Cando o teatro en Brumoso era máis que flor de un día

O louxeiro Pepe achégame un folleto ou anuncio ou programa de man dunha representación teatral cun reparto excepcional, que podedes ver con maior claridade picando enriba. Un reparto de mozos de ferro que agora son cabelos prateados, no mellor dos casos, ou foron chamados para esa última mudanza da que naide pode fuxir. Flor dun día acaba sendo a vida. Ben seguro que así llo parece aos do cabelo branco, como me parece a min que foi onte cando andaba facendo trasnadas polas rúas. Do que non cabe dúbida e de que San Ciprián era o berce, a cuna de grandes actores e actrices que atraían espectadores de todos os lugares da contorna. Se as airas pudesen falar... Como non é así, teriamos que tirar da memoria dalgún dos protagonistas para saber se a representación foi finalmente o domingo, 20 de abril de 1947, ou se tivo que deixarse, por culpa do tempo, para a segunda data contemplada, o día 27 de abril. Se houbo moita xente e se a Verinense ofreceu, como complemento, unha actuación digna do evento.

viernes, 2 de enero de 2009

¿Feliz ano novo?

¿Feliz ano novo? Semella inmoral, mesmo enunciar semellante desexo. Non pola crise, que outras houbo e foron salvadas. Non pola caída da venda dos coches, que xa hai demasiados a circular. Pero semella inmoral desexar bo ano novo cando os palestinos seguen a morrer coa mesma cadencia dos últimos días de 2008, doutras crises nunca superadas. ¿A culpa é do Goberno de Israel ou é de Hamás? ¿Tamén son culpables os mortos, por permitir que os usen como escudos? ¿Teñen oportunidade de escoller? Non teño opinións firmes sobre este conflicto tan enquistado. Procuro respectar as ideas dos amigos que teñen as ideas claras, nun sentido ou noutro. Pero o meu corazón e a miña cabeza coinciden en dicirme que debo estar coas vítimas. Para elas ten que ser a solidariedade. Para as vítimas que caen por centos, baixo a forza tecnolóxica das armas fabricadas polo civilizado occidente. A carraxe e o noxo, para nos mesmos, como parte desta comunidade internacional que case nunca fai nada a tempo de evitar masacres. Para esta Unión Europea que agora tampouco pinta nada, como tantas outras veces. Para esa ONU que cada día parece menos organización, incapaz de influir en nada. Para esa USA en trance de cambiar presidente para que todo, neste aspecto, siga igual (é de temer). Para os dirixentes dese estado que defende o seu dereito a existir dun xeito tan brutal, cunha forza tan desproporcionada que lle resta, ao meu modo de ver, toda lexitimidade. Para Hamás, tamén. ¿Feliz ano novo? ¿Para os palestinos que aínda viven? ¿Para os xudeos que se creen máis cerca dunha paz imposta pola forza? (¿A paz dos cemiterios?) ¿Para os membros da cómoda -aínda que en crise- comunidade internacional que se limita a mirar cara o desastre ou, mellor, para outro sitio?

O secreto do noso apego a Brumoso, ¿é cuestión de terra ou asunto de raíces?

¿Onde está o secreto do noso apego a Brumoso e Val dos Marcos? ¿Onde hai que buscar a explicación? ¿Como é posible que as nosas raíces tiren tanto de nós despois de alimentarse, durante tantos anos, tan lonxe da nosa terra? A explicación vai estar na propia terra que nos viu nacer e dar os primeiros pasos. Din que a terra negra, como a nosa, é a que ten máis nutrintes. Din que é a mellor para dar froitos de calquera tipo. Así as cousas, cunha mínima raiciña, cunha varfa que nos quede alá prendida, casi sen darnos de conta, abonda para que a terra siga tirando de nós, para que nos sintamos coma se nunca estivesemos lonxe, coma se nunca saisemos do val de Brumoso. A fotografía que lle fixo o Xabrés da Teixeira a ese castiñeiro que preside a entrada ó noso lugar ben pode servir de demostración. As raíces que ten cara ó oeste abóndanlle para sosterse e alimentarse, para contar anos de cen en cen. O castiñeiro escolleu deixar o resto das súas raíces á vista, debullando labirintos para que os rapaces de varias, de moitas xeracións puidesen xogar ás escondedallas entre elas. Ou para que os observadores puidesen adiviñar alí as patas do dragón adormecido pero en garda, sempre velando porque ningún mal -máis alá da vida que sigue o seu curso- moleste ós veciños.